Meer lectuur:
Risicogroep 2: gestoorde glucosetolerantie en/of extra risicofactoren
De extra risicofactoren zijn:
obees (BMI van 30 kg/m² of meer)
zwangerschapsdiabetes werd vroeg in de zwangerschap vastgesteld (vóór 24 wk)
zwangerschapsdiabetes werd vastgesteld met een sterk gestoorde 100 gr oGTT (piek > 180 mg/dl)
zwangerschapsdiabetes werd behandeld met insuline
Risicogroep 2 heeft een bijzonder hoog risico om op korte termijn al DM2 te ontwikkelen (30-50% binnen de 10j)! Intensieve preventie en intensieve opvolging zijn nodig.
Achtergrondinfo voor huisarts
Praktische aanpak:
- informeer grondig
- vroegopsporing DM2 per 4-6 m
- intensieve levensstijlmaatregelen (liefst onder begeleiding van een educator)
- metformine zo nodig
- contraceptie
- inschrijven in "Zoet Zwanger"
- volg cardiovasculair risico en denk aan geassocieerde pathologieën
Achtergrondinfo voor huisarts
- Een vrouw met een gestoorde oGTT na zwangerschapsdiabetes heeft meer risico voor het ontwikkelen van DM2 dan een vrouw met een gestoorde oGTT van de gewone bevolking. Na zwangerschapsdiabetes is dat risico 3-4% per jaar, dus ± 40% na 10 jaar!
- Hoe sterker de oGTT gestoord en/of hoe meer risicofactoren aanwezig, hoe hoger het risico om snel DM2 te ontwikkelen.
- Wees extra op uw hoede als bij opeenvolgende bloednames glycemie en/of HbA1c geleidelijk oplopen.
- Ongunstige risicofactoren zijn progressieve gewichtstoename, het gebruik van pure progesterone anticonceptie, en multipele bijkomende zwangerschappen.
- Gunstige beschermende factoren zijn gewichtscontrole en regelmatige lichaamsbeweging. Borstvoeding werkt ook beschermend.
- Sommige farmaca hebben een bewezen afremmend effect op de evolutie naar DM2 na zwangerschapsdiabetes: metformine en glitazones.
Informeer grondig
- Probeer niet af te schrikken: patiënt verder in opvolging houden is cruciaal !
- De oGTT toont nog geen DM, maar wel een gestoorde suikerverwerking, of de oGTT is normaal maar er zijn belangrijke extra risicofactoren.
- De kans dat de volgende jaren DM ontstaat is erg hoog: 1 kans op 3 tot 1 op 2 (30-50%) binnen de 10 jaar. Dit is veel hoger en op veel jongere leeftijd dan in de algemene bevolking waar diabetes ook vaak voorkomt (levenslange kans ± 1 op 6 (15%)), maar doorgaans op oudere leeftijd (na 50 j) ontstaat.
- Omdat men diabetes niet voelt aankomen moet dit regelmatig opgespoord worden met een bloedname bij de huisarts (om de 4-6 m). Wanneer men dit niet doet riskeert men vele jaren met de diabetes rond te lopen, wat erg ongunstig is voor de gezondheid. Studies tonen aan dat men 5-7 j met DM2 rondloopt vooraleer de diagnose wordt gesteld = een gemiste kans om met een goede behandeling complicaties te voorkomen.
- Men kan het ontstaan van diabetes sterk afremmen door gezond te leven. De maatregelen zijn haalbaar en worden best toegepast door het ganse gezin.
- Het project "Zoet Zwanger" kan u via een jaarlijkse aanmoediging per mail helpen om deze preventie en opsporing niet te vergeten.
- Contraceptie: geen nieuwe zwangerschap tenzij men zeker is dat de glycemie tegen het moment van de conceptie onder controle is (wegens verhoogd risico op congenitale malformaties bij hoge glycemie rond conceptie).
- Bij volgende zwangerschap vroeger in zwangerschap zwangerschapsdiabetes laten opsporen door gynaecoloog.
- Communiceer over ZWANGERSCHAPSDIABETES bij contact met elke arts.
Vroegopsporing DM2 per 4-6 maanden
- nuchtere glycemie en HbA1c. Indien mogelijk glycemie ± 2u postprandiaal (is meest discriminerend). Om de 3 jaar 75g oGTT.
- ‘Prediabetes’ als de nuchtere glycemie > 110 mg/dl en/of de 2 uur post prandiale glycemie > 140 mg/dl en/of HbA1c > 6%.
- ‘Diabetes Mellitus’ als de nuchter glycemie 126 mg/dl bedraagt of meer en/of de 2 uur post prandiale glycemie 200 mg/dl of meer en/of de HbA1c 6.5% of meer (voor diagnose van Diabetes Mellitus moet dit 2 x bevestigd worden).
- frequentie: per 4-6 maand naargelang het risico. Zeker en vast jaarlijks, sneller wanneer bij opeenvolgende controles het gewicht, de glycemie en/of de HbA1c oplopen.
Intensieve levensstijlmaatregelen (liefst onder begeleiding van een educator):
- Langdurige borstvoeding heeft een gunstig effect op gewicht en bloedsuiker
- Probeer gewicht te bereiken van voor zwangerschap binnen 12 mnd na bevalling. Probeer indien obees nog 5-10% extra gewicht te verliezen onder begeleiding.
- Maak gezonde voedingskeuzes voor het ganse gezin: fruit, groenten, vis, mager vlees, bonen-erwten-linzen, volle graanproducten, magere melk en kaas. Drink voldoende water.
Vermijd calorie aanbrengers (alcohol, frisdranken, chips, snoep, vetrijke voeding, enz.)
- Kies kleinere porties om het gewicht onder controle te houden
- Wees de meeste dagen van de week minstens 30 min actief: inspanning die polsversnelling en lichte kortademigheid geeft (doorstappen, fietsen, cross-trainer, …) minstens 3d per week, liefst meer. Ook beweging in dagelijks leven inbouwen (boodschappen te voet, trap ipv roltrap of lift, …).
- Probeer deze richtlijnen op gezinsniveau te implementeren: ze zijn nuttig voor iedereen, zeker voor kinderen (genetische link met moeder), maar ook voor echtgenoot (mannen hebben hoger cardiovasculair risico dan vrouwen)
- Intensifieer de begeleiding als de levensstijlmaatregelen niet goed geïmplementeerd worden en/of het gewicht toeneemt en/of de glycemieparameters (glyc, HbA1c) geleidelijk oplopen. Overweeg om op dat moment metformine te starten.
- SCHAKEL LIEFST EEN DIABETESEDUCATOR IN, GEZIEN HET HOGE RISICO EN DE INTENSITEIT VAN DE TE NEMEN LEVENSSTIJLMAATREGELEN: enkele x bij start, nadien jaarlijks of frequenter bij problemen.
Metformine zo nodig
- bij multipele risicofactoren en/of sterk gestoorde oGTT
- bij ongunstige evolutie: oplopen van gewicht en/of glycemieparameters (glyc, HbA1c) bij opeenvolgende bloednames
- wanneer een eetlustremmer gewenst is (metformine heeft een eetlustremmend effect)
- geeft geen verhoogd risico op hypoglycemie (tenzij bij gelijktijdig alcoholgebruik)
- langzaam starten (2x500 mg of 2x1/2 van 850 mg, na 1 wk 2x 850 mg, nadien evt. 3x850 mg als goede tolerantie)
Contraceptie
- een verhoogde glycemie tijdens de bevruchting en de eerste weken van de foetale ontwikkeling verhoogt het risico op congenitale malformaties
- voorzie contraceptie.
- zwangerschap pas toelaten als de glycemie onder controle is en blijft: BG en A1c testen.
Inschrijven in "Zoet Zwanger"quot;
- project van de VDV (Vlaamse Diabetes Vereniging), in samenwerking met Domus Medica en de VVOG (Vlaamse Vereniging voor Obstetrie en Gynaecologie).
- zal via een jaarlijkse aanmoediging via mail helpen om de preventie en opsporing van DM niet te vergeten. Dit gebeurt met volledige bescherming van privacy.
- Inschrijven via www.zoetzwanger.be ; folder (link).
Volg cardiovasculair risico en denk aan geassocieerde pathologieën
- cardiovasculaire risicofactoren: bloeddruk, lipiden, roken
- geassocieerde pathologieën (overweeg verwijzing naar specialist als één van deze):
- PCO (polycystisch ovarium syndroom): onregelmatige menses, hirsutisme, acne, mannelijke haarlijn. Metformine heeft gunstig effect.
- OSAS (obstructief slaap apnoe syndroom): slaperigheid overdag, snurken, rusteloze slaap, wakker schieten.
- NASH (niet-alcoholische steatohepatitis): gestoorde levertransaminasen, risico op evolutie naar levercirrhose
|